
Tục chưng mâm ngũ quả ngày Tết ở 3 miền Bắc – Trung – Nam
Thanh
Th 7 05/04/2025
Nội dung bài viết
Mâm ngũ quả được chưng vào mỗi ngày Tết Nguyên Đán chính là nét đẹp truyền thống của Việt Nam ta. Tùy vào từng vùng miền sẽ có cách bày trí các loại quả khác nhau và thường sẽ thờ cúng trên bàn thờ gia tiên, bàn tiếp khách. Vậy để khám phá các phong tục chưng mâm ngũ quả của người dân 3 miền Bắc, Trung, Nam như thế nào? Hãy cùng Không Gian Gốm theo dõi qua bài viết dưới đây nhé!
Mâm ngũ quả có nguồn gốc từ đâu?
Mâm ngũ quả là một mâm gồm 5 loại quả khác nhau. Vào những ngày Tết mâm ngũ quả sẽ được thờ cúng trên bàn thờ ông bà, tổ tiên. Mỗi loại quả sẽ mang đến một ý nghĩa khác nhau, nhiều gia đình theo thói quen có thể bày trí nhiều hơn 5 loại quả và thường sẽ rơi vào số lẻ như 7 hoặc 9. Bởi chọn số lẻ là tượng trưng cho sự phát triển sinh sôi, nảy nở trong gia đình. Nhưng chung quy lại đều muốn gửi gắm vào đó những mong muốn của gia chủ cho một năm mới Tết đến.
Người phương Đông thường tin vào thuyết ngũ hành: Kim – Mộc -Thủy – Hỏa – Thổ. Theo đó, mâm ngũ quả kết hợp cho 5 màu tượng trưng Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng.
Mâm ngũ quả là gì? Nguồn gốc từ đâu?
Ngoài ra, “ngũ” còn thể hiện ước muốn của người Việt đạt được ngũ phúc lâm môn Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh. Do đó, tùy vào từng vùng miền nên sẽ có cách bày trí, sắp xếp từng loại hoa quả khác nhau. Các loại hoa quả đủ màu sắc xen kẽ với nhau để đẹp mắt, hợp phong thủy ngày Tết.
Ý nghĩa bày mâm ngũ quả chưng vào ngày Tết Nguyên Đán
Ngoài việc thờ cúng, trang trí mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên còn có ý nghĩa sâu sắc trong tâm linh.
- Ngũ: là 5 được xem là biểu tượng của sự sống. Ngũ thể hiện đầy đủ 5 loại trái cây khác nhau của đất trời để dâng lên thờ cúng. Người xưa quan niệm rằng, mâm ngũ quả để dự đoán mùa màng trong năm được hay mất. Dần dần về sau mâm ngũ quả trở thành sự tượng trưng cho sự cầu thị được mùa của người nông dân.
- Quả: là biểu tượng cho sự sung túc qua cấu tạo của chúng. Bên trong quả chứa hạt tượng trưng cho sao, quả bao lấy là vũ trụ. Mang đến ý nghĩa của sự sinh sôi trường tồn và tái sinh bất tận của sự sống. Mỗi loại quả có ý nghĩa riêng qua hình dáng, cấu tạo, màu sắc,… của chúng.
- Màu sắc: màu sắc của các loại quả đều tuân theo quy tắc ngũ hành và mỗi màu đều đem đến những sự may mắn, ý nghĩa đặc biệt đến cho gia chủ.
- Hình dáng: các loại quả thường được chọn sẽ có cấu tạo, hình dáng gợi tả điều tốt lành. Có vị ngọt, thơm, không đắng hoặc cay.
Ý nghĩa đặc biệt của mâm ngũ quả chưng vào ngày Tết
Cách bày trí mâm ngũ quả đẹp theo từng vùng miền
Dâng mâm ngũ quả vào đầu năm mới trên bàn thờ gia tiên là văn hóa truyền thống lâu đời của mỗi con người Việt Nam. Mỗi dịp Tết đến, nhà nhà sẽ bày trí các loại trái cây phù hợp để dâng lên thờ cúng. Tùy vào mỗi miền sẽ chọn các loại trái cây và màu sắc khác nhau. Nhưng dù miền Bắc, Trung hay Nam thì đều có ý nghĩa cầu mong một năm mới bình an đến cho gia đình.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương Đông. Các loại quả trưng bày sẽ được gia chủ phối theo 5 màu đặc trưng: Kim màu trắng, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Đây là 5 màu sắc tượng trưng cho sự may mắn, mong cầu đế ông bà, tổ tiên cho gia đình một cuộc sống ấm no, bình an, sức khỏe dồi dào. Nếu gia chủ biết cách sắp xếp mâm ngũ quả hài hòa, ngũ hành sẽ tạo ra nhiều vượng khí tốt.
Những loại trái cây mà người miền Bắc thường hay chọn đặt vào mâm ngũ quả gồm: chuối, bưởi vàng. Phật thủ, cam, quất,… Theo cách bày trí ngày xưa, chuối sẽ được để ở dưới cùng đỡ lấy toàn bộ các loại hoa quả khác. Chính giữa là bưởi hoặc Phật thủ vàng. Xung quanh sẽ bày các loại hoa quả khác. Nếu vẫn còn chỗ trống có thể thêm xen kẽ táo xanh, quýt vàng,.. vào để mâm ngũ quả được hài hòa đẹp mắt hơn.
Cách bày trí mâm ngũ quả miền Bắc vào ngày Tết
Mâm ngũ quả miền Trung
Miền Trung là nơi có ảnh hưởng rất nhiều đến khí hậu, thời tiết. Thường xuyên xảy ra nhiều thiên tai, bão lũ, hạn hán quanh năm. Nên đất miền Trung không màu mỡ và khô cằn rất ít trồng nhiều các loại cây hoa quả. Vì thế, người dân ở đây sẽ không quá chú trọng vào mâm ngũ quả ngày Tết. Không câu nệ hình thức, không cầu kỳ chủ yếu là tấm lòng thành dâng kính ông bà, tổ tiên.
Các loại quả thường thấy trong mâm ngũ quả của người miền Trung như thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt,… Cách bày trí mâm bồng của người miền Trung rất đơn giản. Những quả nặng, có kích thước lớn sẽ được đặt bên dưới để đỡ cho những quả nhỏ bên trên sắp xếp xen kẽ nhau.
Cách bày trí mâm ngũ quả miền Trung vào ngày Tết
Mâm ngũ quả miền Nam
Mâm ngũ quả của người miền Nam khá đơn giản nhưng sẽ rất chú trọng trong việc bày trí màu sắc hài hòa và cân đối. Các loại trái cây mà người miền Nam thường liên quan ít nhiều đến giọng điệu địa phương. 5 loại quả mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung đọc chệch thành các tên “cầu vừa đủ xài” hoặc “cầu vừa đủ sung”, hàm ý cuộc sống lúc nào cũng ấm no, sung túc.
Các loại quả thường thấy: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn. Người miền Nam thường xếp những loại quả to, nặng và xanh ở phía dưới. Còn những quả nhỏ và chín thì lên trên. Đặc biệt, cần phải bày trí mâm ngũ quả sao cho giống ngọn tháp, cặp dưa hấu được bày riêng ở 2 bên mâm ngũ quả.
Cách bày trí mâm ngũ quả miền Nam vào ngày tết
Điều kiêng kỵ không nên làm khi chưng mâm ngũ quả ngày Tết
Trước khi bày mâm ngũ quả, gia chủ nên lưu ý những điều sau đây để tránh gây ra điều không may mắn cho năm mới:
– Không nên chọn những loại trái cây quá chín để trưng trong mâm ngũ quả. Vì mùa Tết sẽ kéo dài nhiều ngày làm như vậy trái cây sẽ nhanh hư hỏng, đem đến điềm không may mắn cho gia chủ trong năm mới.
– Tuyệt đối không chọn trái cây giả. Bởi điều này thể hiện lên lòng không thành tâm đến các đấng bề trên.
– Người miền Nam thường kiêng cúng một số loại trái cây như chuối, lê, táo,… bởi theo quan niệm của họ những loại quả này mang ý nghĩa không tốt cho công việc làm ăn.
Một số điều kiêng kỵ khi chưng mấm ngũ quả ngày Tết
Xem thêm: Lựa chọn các loại bình hoa gốm sứ sang trọng trưng Tết
Mua mâm bồng Bát Tràng trang trí mâm ngũ quả ở đâu chất lượng?
Một số mẫu mâm bồng thờ Bát Tràng chưng mâm ngũ quả ngày Tết
Các mẫu sản phẩm mâm bồng Bát Tràng rất được nhiều gia chủ ưa chuộng để trưng bày trang trang trí mâm ngũ quả ngày Tết. Bởi vẻ đẹp sang trọng, đẳng cấp phù hợp với không gian thờ tự.
Ngoài ra, đều được làm từ chất liệu cao cấp, có độ bền cao nên tồn tại vĩnh viễn với thời gian. Mẫu mã, kiểu dáng vô cùng đặc sắc, Hoa văn họa tiết tinh xảo với nhiều kiểu đắp nổi, in chìm khác nhau khiến cho sản phẩm thêm phần trang nghiêm, tinh tế.
Để có thể sở hữu được những chiếc mâm bồng đẹp, sang trọng như vậy. Showroom Không Gian Gốm Bát Tràng luôn cung cấp đến bạn các sản phẩm chất lượng nhất. Các mẫu mã mâm bồng thờ cúng ở trên cho thấy được sản phẩm gốm sứ Bát Tràng không làm bạn thất vọng. Mâm bồng dâng mâm ngũ quả thờ cúng trên bàn thờ gia tiên tạo nên vẻ đẹp uy nghiêm, sự tôn kính cho không gian thờ cúng. Nếu quý khách hàng vẫn còn thắc mắc và chưa biết nên lựa chọn sản phẩm nào thật sự phù hợp thì có thể liên hệ với chung tôi qua số hotline để được tư vấn hỗ trợ một cách nhiệt tình nhất.