Mục lục
Tục lệ xông nhà ngày Tết, đạp đất đầu năm là gì ?
Mỗi chúng ta trải qua bao nhiêu cái Tết cùng gia đình, người thân đi chăng nữa, bên cạnh việc chuẩn bị Tết thì vẫn thường nghe về xông đất, xông nhà ngày Tết. Ít hay nhiều, trong chúng ta đều biết “ tục lệ xông nhà ngày Tết” thực chất là một tục lệ cầu mong sự may mắn cho một năm mới cho dù nó được thực hiện hay gọi bằng tên gọi nào đi chăng nữa : xông đất, xông nhà, đạp đất đầu năm
Theo quan niệm của người Đông Á nói chung và người Việt Nam nói riêng, ngày mùng 1 đầu năm hết sức quan trọng. Người ta luôn giữ gìn lời ăn tiếng nói, đi nhỏ nói khẽ, nói chung là mong muốn tất cả những điều tốt đẹp nhất. Trong những điều mà người ta quan trọng bên cạnh việc thăm viếng, bái lạy gia tiên trước bàn thờ tổ tiên trong nhà thì đó là “ tục xông nhà ngày Tết”.
Người bước chân đầu tiên vô nhà chúng ta trong năm mới hết sức quan trọng, theo quan niệm vía của người đó có khả năng quyết định đến vận may, công việc, vận mệnh tài sắc đến gia chủ cả một năm.
Tục lệ xông nhà ngày Tết sẽ diễn ra như thế nào ? Nơi nào cũng như nhau ?
Tục lệ xông nhà ngày Tết được bắt đầu tiến hành và tính sau thời khắc giao thừa. Thông thường, người xông đất đầu tiên trong 1 năm sẽ là người nhà. Một trong các thành viên được chọn để xông đất sẽ ra khỏi nhà từ trước lúc trừ tịch để đi lễ chùa hay đi hái lộc cầu may. Sau thời khắc giao thừa sẽ trở về nhà, xông đất đầu tiên trong gia đình, đem theo sự tốt lành tràn vào ngôi nhà.
Tuy nhiên, người đó vẫn chưa đủ tục lệ xông nhà ngày Tết. Thời gian tốt nhất để xông đất vẫn là sáng mùng 1, và năm nào, ai là người đến nhà bạn sớm nhất vào sáng mùng 1, người đó chính là “ người đạp đất”. Bình thường, người ta sẽ chọn và nhờ người xông đất với mong muốn vận may, tốt lành nhất.
Đi xông nhà ngày Tết cũng cần có những quy tắc
Người đi xông đất ngày Tết phải mặc quần áo thật đẹp và tốt nhất nên mang theo một món quà, không cần phô trương hay giá trị, đôi khi chỉ cần cặp bánh chưng, bánh giầy ngày Tết hoặc chai rượu, gói trà là đủ. Khi đến xông nhà ngày Tết, người đạp đất sẽ nói những lời chúc tốt đẹp đến gia chủ, chúc thọ và mừng tuổi chủ yếu là trẻ nhỏ trong gia đình.
Sau đó, gia chủ sẽ trả lễ người đạp đất bằng những lời chúc và sự hoan hỉ, mời người đạp đất dùng bữa hoặc ăn bánh uống trà để lấy lộc. Sau khi đã có người xông đất, xông nhà năm mới thì những vị khách sau không ảnh hưởng đến gia chủ cho dù vía tốt hay vía xấu.
Mặc dù được chọn làm người xông đất là một vinh hạnh cho gia chủ, tuy nhiên người ta vẫn rất e ngại vì không biết cái vía của mình có thực sự đem lại may mắn cho gia chủ hay không, nếu như không thì rất áy náy và còn phải chờ đợi thời gian mới biết được
Có những sứ giả may mắn bất ngờ mà người ta không dự tính trong “ tục lệ xông nhà ngày Tết”
Sau đêm giao thừa, tiếng chuông ngân lên là thời khắc đánh dầu một năm cũ đã qua, năm mới tốt đẹp đang đến trong mọi nhà. Người bước chân đến xông đất chính là “ sứ giả may mắn” . Người sứ giả này đã được chọn, được cân nhắc về vía, nhân phẩm, tính tình, đức hạnh, hạn vận…. nên các vị cao nhân thâm niên, các vị tiền bối rất chú trọng đến vấn đề này. Tuy nhiên, vẫn có những sứ giả bất ngờ, không nằm trong dự đinh của gia chủ và đột nhiên đến xông đất gây nên sự sáo trộn và mất kiểm soát của cả gia đình.
Vì vậy, cần hết sức chú ý đến vấn đề “ xông nhà, đạp đất” để tránh những điều đáng tiếc cho gia đình người khác và bản thân cũng vạ lây.
Để phòng những trường hợp này xảy ra, ngày trước ông bà ta thường đóng kín cửa ngõ, chỉ mở khi nào người được chọn xông đất đến. Người đi xông đất được chọn có niềm vui là đã làm được việc phước, mang những may mắn mà gia chủ mong muốn đến. Người nhà được xông đất cảm thấy yên tâm và tin tưởng mình sẽ được may mắn suốt cả năm.
Lựa chọn người xông nhà ngày Tết như thế nào ? Dựa vào những yếu tố nào ?
Tục lệ xông đất có tự bao đời nay, cũng gắn liền với 2 cách chọn người xông đất của người Việt.
Chọn người xông đất đối với những người có tri thức, có địa vị. Người ta thường sẽ chọn những người xông đất hợp với tuổi của mình và thường là đàn ông, là trụ cột của gia đình, có đức có tài.
Đối với những người dân lao động thì cách chọn người xông đất rất đơn giản, chỉ cần người tính tình hiền lành, chất phát, lương thiện và chịu thương chịu khó là được.
Xông đất xông nhà ngày Tết là một việc hết sức cẩn thận bởi nếu không kiêng ky, xuôi xẻo sẽ vận vào hạn gia đình, làm ăn khó mà phát đạt được, cả năm rất khó ngóc đầu lên được.
+ chọn người xông nhà ngoài 2 cách trên người ta còn chọn người gia cảnh song toàn, con đàn cháu đống, làm ăn thịnh vượng và vận khí tốt, vậy nên mới có cái gọ là “ hẹn trước”, người được chọn xông đất, xông nhà năm mới.
Từ xưa, các cụ ta thường có quan niệm ai sinh tra vào bất cứ năm nào trong số 12 con giáp đều có thể chịu ảnh hưởng trực tiếp từ vận mệnh, cá tính tố chất của con vật làm chủ năm đó, vậy nên người ta thường nói “ cầm tinh” con nào đó trong vòng lục thập hoa giáp ( 60 năm). Vậy nên, để chọn được người cầm tinh con vật phù hợp với gia chủ, là người được chọn để xông đất có thể tham khảo tuổi phù hợp xông nhà ngày Tết của các con vật sau đây :
Chọn tuổi người xông nhà Tết hợp tuổi với gia chủ ngày đầu năm mới
- Người tuổi Tý tính nết bộc trực nhưng lời nói cẩn thận chặt chẽ và tiết kiệm, dễ bị kích động tuy nhiên tính tự chủ cao, ngoại giao khéo và thích hợp với những nơi náo nhiệt.
Tuổi Tý hợp với tuổi Sửu ( người được chọn xông đất có thể là Tân Sửu hay Qúy Sửu) , người tuổi Tý kỵ với người tuổi Ngọ.
- Người tuổi Sửu : Những người tuổi Sửu cần cù nhẫn nãi và phải nói quá bảo thủ công cong việc. Họ có bề ngoài mềm mỏng và rất ưa kỷ luật, tôn trọng truyền thống. Người tuổi sửu tuyệt đối không phải là những kẻ tiểu nhân, họ công minh và không mưu mô thủ đoạn, đối với họ ghi chép sổ sách là một thói quen không thể bỏ.
Người tuổi Sửu hợp với người tuổi Tý ( người dược chọn xông đất nên là người tuối Bính Tý hoặc Mậu Tý)
- Người tuổi Dần : là những người thích thể hiện năng lực, ưa phiêu lưu mạo hiểm, tập trung cho công việc nhưng ưa phiêu lưu mạo hiểm có cách sống lập dị và rất ưa hoạt động. Đối với người tuổi dần, sáng kiến, ý kiến diễn đạt ngắn gọn súc tích, thích trang phục đẹp và cuộc sống khá gập gềnh là những gì ta hình dung về họ. Người tuổi dần hợp với người tuổi hợi ( nên mời người quý hợi hay Ất hợi đến xông nhà) , người tuổi sửu kỵ với người tuổi thân
- Người tuổi Mão : là những người có khiếu về khoa học kỹ thuật, tuy nhiên vẻ bề ngoài của họ lại không cứng rắn mà mềm mỏng, cử chỉ nho nhã. Có khiếu về chính trị và xã hội nhưng là những người không ưa đấu tranh trực diện. Họ hơi không quan tâm nhiều đến việc gia đình cũng như quá tự tin vào khả năng của mình.
Người tuổi Mão hợp với tuổi Tuất ( người xông nhà nên là người Nhâm Tuất hoặc Giasp Tuất), kỵ với người tuổi Dậu
- Người tuổi Thìn nóng nảy vội vã nhiệt tình và ôm nhiều khát vọng quá cao, gọ xem mình là trung tâm của vũ trụ nên tự cao tự đại, tuy nhiên họ thẳng tính, không để bụng và không chịu sự ràng buộc nào cả.
Tuổi thìn hợp vói tuổi Dậu ( người xông đất là người Đinh dậu hoặc Kỷ Dậu) , xung với tuổi Tuất.
- Người tuổi Tỵ : đây là những người có thiên hướng về triết học hoặc tâm lí học. Họ không muốn ai khuyên bảo, có tính đa nghi và làm mọi thứ để đạt được mục đích. Những người tuổi Tỵ cũng là những người thông minh nhạy bén, và không chịu nhường nhịn, trong họ luôn có những tham vọng riêng của mình.
Người tuổi Tỵ hợp với người tuổi Thân ( người xông đất là Bính Thân hoặc giáp Thân) , kỵ với người tuổi Hợi.
- Người tuổi Ngọ : Người tuổi ngọ mang một tính cách phóng khoáng, ở họ tràn ngập sự tự tin nhanh nhẹn, tuy nhiên cả thèm chóng chán là những gì ta có thể hình dung về họ. Người cầm tinh Ngọ là người nóng nảy và khá cố chấp nữa.
Người tuổi ngọ hợp với người tuổi Mùi ( người xông đất nên là người Đinh Mùi hoặc Ất Mùi )
- Người tuổi Mùi : những người tuổi mùi chính trực hiền làn, đa sầu đa cảm nên tâm hồn họ rất dễ cảm thông với người khác, họ yêu nghệ thuật và cũng rất dễ tha thứ. Họ yêu bản thân và rất sợ trách nhiệm vậy nên không dám quyết đoán nên bỏ qua nhiều cơ hôi
Người tuổi Mùi hợp với người tuổi Ngọ ( Bính Ngọ hoặc Mậu Ngọ), kỵ với người tuổi Sửu.
- Người tuổi Thân : Cầm tinh con khỉ là những người nhanh nhẹn, thông minh, tháo vát. Họ ưa tranh đấu những tuyệt nhiên che đậy rất khéo, đa tài làm được nhiều ngành nghề tuy nhiên họ lại lúc nào cũng cho mình hơn người khác, tuy nhiên chủ quan thái hóa dẫn đến thất bại.
Tuổi Thân hợp với tuổi Tỵ ( có thể mời người tuổi Đinh Tỵ hoặc Tân Tỵ ) người tuổi thân kỵ với người tuổi Dần
- Người tuổi Dậu : kiêu cạo, câu nệ, cố chấp và bảo thủ là những từ nói về người tuổi Dậu, tuy có tài, có khả năng lãnh đạo và quyết đoán, tuy nhiên cách suy nghĩ cứng nhắc và không linh hoạt để thích ứng được với hoàn cảnh. Người tuổi Dậu hợp với người tuổi Thìn ( có thể mời người tuổi Mậu Thìn hoặc Canh Thìn) , kỵ với người tuổi Mão
- Người tuổi Tuất : người tuổi Tuất thẳng thắn, trung thực và ham học hỏi. Họ luôn dung hòa được vật chất tinh thần vì đồng đội rất cao. Họ quyết đoán và kiên định với mục đích của mình. Người tuổi Tuất có năng lực và tư duy cao.
Tuổi Tuất hợp với tuổi mão ( Kỷ Mão hoặc Đinh Mão) người tuoir Tuất kỵ với người tuổi thìn .
- Người tuổi hợi
Luôn cống hiến hết mình, cương nghị và chính trực là người tuổi hợi. Họ an phận, rất chú ý đến hình thức bên ngoài, là ngươi cả tin nen đôi khi hay bị lợi dụng. Người tuổi Hợi hợp với người tuổi Dần ( nên chọn người Nhâm Dần, Canh Dần) và người tuổi hợi xung khắc với người tuổi Tỵ
Tục lệ xông nhà ngày Tết rất quan trọng, và thường người xông đất chỉ đến chừng 10 đến 15 phút chứ không ở lâu chỉ mong cho gia chủ được may mắn trôi chảy cả năm.
Bên cạnh tục xông đất, còn những tục lệ truyền thống khác của ngày Tết, bạn xem thêm : Tục lệ gói bánh chưng bánh giầy ngày Tết như thế nào mới đúng?
